Nowe standardy medyczne mają poprawić bezpieczeństwo kobiet w ciąży z powikłaniami

2 czerwca wchodzi w życie rozporządzenie ministra zdrowia ustanawiające nowe standardy opieki nad kobietami w ciąży zagrożonej. Mają one zwiększyć bezpieczeństwo zarówno pacjentek, jak i personelu medycznego. Standardy określać będą m.in. postępowanie w takich przypadkach jak krwotok śródporodowy i okołoporodowy, ciąża bliźniacza, poród przedwczesny oraz nadciśnienie związane z ciążą. 

Zdaniem ekspertów w Polsce stale poprawia się jakość opieki okołoporodowej. Według Głównego Urzędu Statystycznego w 2010 roku współczynnik umieralności okołoporodowej wynosił 0,9 proc., natomiast w 2014 spadł do 0,57 proc. Rozporządzenia ministra zdrowia wprowadzające nowe standardy opieki nad kobietami w ciąży zagrożonej mają zwiększyć bezpieczeństwo. Dotyczą one pięciu sytuacji medycznych: krwotoku śródporodowego i okołoporodowego, opieki nad ciężarną w ciąży bliźniaczej, porodu przedwczesnego, nadciśnienia związanego z ciążą oraz stanów zagrożenia niedotlenieniem wewnątrzmacicznym.

– Dodatkowo standardy opisują zasady postępowania w przypadku niepowodzeń położniczych takich jak poronienie, utrata ciąży, obumarcie płodu, urodzenie dziecka chorego, niezdolnego do życia i śmierć noworodka. Regulują także kwestie organizacyjne, kładąc nacisk na zapewnienie kobiecie odpowiedniego wsparcia i godnych warunków w tej trudnej i ważnej życiowo sytuacji – mówi agencji informacyjnej Newseria prof. Mirosław Wielgoś, konsultant krajowy ds. perinatologii.

Oznacza to m.in. zapewnienie opieki psychologa i odizolowanie pacjentki, która straciła dziecko od pozostałych matek. Eksperci są zdania, że standardy przyczynią się do poprawy diagnostyki, zwiększenia możliwości zastosowania profilaktyki lub odpowiedniej terapii, oraz do zapewnienia odpowiednich rozwiązań organizacyjnych, np. wskazania ośrodka odpowiedniego do opieki nad konkretną pacjentką.

Istotne jest ujęcie w ramach standardów zasad profilaktyki. Pomagają one bowiem uniknąć wielu potencjalnych nieprawidłowości, np. porodu przedwczesnego, który stanowi 6 proc. wszystkich porodów rocznie, i jest przyczyną 80 proc. przypadków umieralności dzieci podczas narodzin.

– W przypadku krwotoków duże znaczenie mają podejmowane działania bo nie tylko chodzi o życie matki, lecz także o zdrowie i zachowanie płodności. Stosowanie profilaktyki zmniejszy ryzyko chociażby okołoporodowego usunięcia macicy – mówi dr Dorota Bomba-Opoń, ginekolog-położnik, kierownik Kliniki Położnictwa i Ginekologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.

Polska jest pierwszym krajem w Europie, który wprowadza tego rodzaju standardy drogą rozporządzenia ministra zdrowia. Jego autorzy mają nadzieję, że staną się one wzorem dla innych państw Europy Zachodniej. Zapewniają także, że standardy określają minimalny poziom opieki – nie zwalniają one szpitali położniczych z dążenia podnoszenia jakości opieki nad ciężarnymi.

Nowe zasady postępowania z pacjentką zawarte będą w karcie przebiegu ciąży. Znajdą się w niej wszystkie informacje dotyczące opieki przedporodowej, m.in. przeprowadzone badania i odbyte kontrole lekarskie.

– Taka karta przebiegu ciąży to też dla edukacja ciężarnych. Patrząc w tę kartę, zastanawiając się nad istniejącymi tam zapisami, pogłębiają swoją wiedzę i konfrontują to w rozmowie z lekarzem czy położną albo szukając w internecie. Jest to karta pomyślana wielopłaszczyznowo – ma edukować pacjentki, aktywizować położne i mobilizować położników – mówi Stanisław Radowicki, konsultant krajowy ds. ginekologii i położnictwa.

Jeśli lekarz nie zastosuje się do wytycznych zawartych w standardach, możliwe będzie pociągnięcie go do odpowiedzialności prawnej. Standardy stanowią  podstawę do wydania opinii przez biegłego sądowego, co chroni zarówno pacjentkę, jak i lekarza. Personel medyczny, który prawidłowo spełni wymagania standardów, nie musi się obawiać konsekwencji prawnych.

Standardy przewidują także możliwość odstąpienia od zawartych w nich zasad.

– Jeżeli pacjentka będzie analizować sam przebieg procesu udzielenia świadczenia, może dojść do wniosku, że było odstępstwo od określonego standardu. Jeżeli to odstępstwo nastąpiło z powodu nagłej sytuacji, która zaistniała w toku rozwoju sytuacji położniczej, wówczas lekarz po odnotowaniu w dokumentacji medycznej i uzasadnieniu tego, będzie mógł od tego odstąpić – mówi Wojciech Wojtal, prawnik, ekspert ds. prawa medycznego.

Nowe standardy opieki nad kobietą w ciąży zagrożonej obowiązywać będą od 2 czerwca 2016 roku.